Werken in nachtdienst vraagt veel van medewerkers in de zorg. Tijdens een nachtdienst is het belangrijk om alert en scherp te blijven, terwijl het lichaam tegelijkertijd tegen het natuurlijke biologische ritme in werkt. Op de langere termijn kan werken in nachtdienst daarom gevolgen hebben voor de gezondheid.
Gelukkig kunt u daar zelf invloed op hebben, bijvoorbeeld met de keuze van uw voeding.
Nachtwerk en het circadiaanse ritme
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat nachtwerk samenhangt met verstoring van het biologische ritme (ook wel circadiaans ritme genoemd). Dit ritme speelt een rol bij onder andere energie, stofwisseling en herstel. Ook voeding en het moment waarop gegeten wordt, hangen hiermee samen.
Daarom is er bijvoorbeeld in de zorg steeds meer aandacht voor de effecten van nachtdienst, goed herstel en slim roosteren. Deze aandacht is gericht op het functioneren tijdens de dienst en op de gezondheid van de medewerkers op de langere termijn.
Wat gebeurt er in uw lichaam tijdens nachtdienst?
De interne ‘klok’ van mensen is ingesteld op dag-eten en nacht-rust. Tijdens de nacht werkt uw lichaam anders. Dat betekent:
- Uw bioritme raakt verstoord
- Uw spijsvertering vertraagt
- Snelle suikers geven een korte piek, maar daarna een dip
- U heeft meer kans op vermoeidheid en concentratieverlies
Met de juiste voeding en timing van uw voeding houdt u uw energie beter vast en herstelt u sneller na uw dienst.
Biologische aanleg verschilt
Mensen verschillen in hun biologische aanleg. Zo heeft iedereen een eigen chronotype: de ene persoon functioneert van nature meer als ochtendmens, de ander juist meer als avondmens. Onderzoek laat zien dat deze verschillen mede bepalen hoe iemand reageert op onregelmatige werktijden en eetmomenten, zoals bij nachtdiensten.
Op VGZ Gezond Leven vindt u uitleg over hoe het biologische ritme werkt, wat chronotypes zijn en wat de wetenschap hierover zegt in relatie tot nachtdiensten.
Ervaringen in de zorg
Naast wetenschappelijke inzichten zijn ook ervaringen uit de dagelijkse zorgpraktijk waardevol. Binnen ziekenhuizen wordt al langere tijd gekeken naar de impact van nachtdiensten op professionals.
Zo deelt het Jeroen Bosch Ziekenhuis praktijkervaringen rond werken in nachtdiensten en voeding. Deze ervaringen bieden concrete context bij de wetenschappelijke kennis. Ook laten deze zien hoe de inzichten in de praktijk kunnen worden toegepast en welke resultaten dat heeft, voor de medewerkers én voor de organisatie.
Afbeelding: Jeroen Bosch Ziekenhuis. Meer weten over voeding bij wisselende diensten, zoals nachtdienst?
Op VGZ Gezond Leven vindt u:
- Uitleg over bioritme, chronotype, voeding en herstel
- Tips, checklist en voedingsschema
- Links naar podcasts, video's en handige apps
- Ideeën om samen met uw team gezonde keuzes te maken
- Het praktijkvoorbeeld van het Jeroen Bosch Ziekenhuis